جستجو به دنبال تكنولوژي فرازميني ، روش جديد محققان براي يافتن موجودات فضايي

اخيرا موجي در جامعه ستاره شناسي به راه افتاده كه به دنبال يافتن نشانه هايي از تكنولوژي فرازميني براي يافتن موجودات فضايي است. اما چقدر مي‌توان به اين رويكرد اميد داشت؟

از زماني كه موجودات فرازميني از كتاب هاي داستان و آثار علمي تخيلي خارج شدند و دانشمندان هم به احتمال وجود آن‌ها ايمان آوردند، راهكارها و رويكردهاي بسيار زيادي براي يافتن حيات فرازميني در پيش گرفته شده است. تاكنون يكي از اصلي‌ترين راهكارها در اين زمينه، جست و جو به دنبال نشانه هاي بيولوژيكي در اجرام آسماني اطراف ما بوده. اما از آنجايي كه يافتن چنين نشانه‌هايي، تاكنون نتوانسته وجود موجودات فضايي را ثابت كند، گروهي از دانشمندان و ستاره شناسان معتقدند كه شايد بهتر است رويكرد خودمان را تغيير دهيم و از راهكارهاي متفاوتي استفاده كنيم. يكي از اين راهكارها، تلاش براي يافتن نشانه هاي تكنولوژي فرازميني است.

نكته جالب اين است كه جست و جو به دنبال تكنولوژي فرازميني ايده‌اي است كه سال‌ها در جامعه علمي مطرح بوده اما تا همين اواخر، كسي آن را آنطور كه بايد، جدي نمي‌گرفت. ولي اخيرا طرفداران اين رويكرد، بسيار بيشتر از گذشته شده‌اند و حتي همين حالا هم برنامه‌ها و ماموريت‌هايي توسط سازمان هاي فضايي براي يافتن تكنولوژي فرازميني در دستور كار قرار گرفته شده  است. چيزي كه در اين مقاله مشاهده خواهيد كرد، نمونه‌هايي از آثار تكنولوژي فرازميني و همچنين اقدامات درحال انجام براي ردگيري اين آثار تكنولوژيكي، ملقب به “امضاي تكنولوژيكي” است.

آثار تكنولوژي فرازميني

ايده تلاش براي يافتن تكنولوژي فرازميني اولين بار به صورت رسمي در سال 2007 و توسط يك ستاره شناس برجسته بنام جيل تارتر (Jill Tarter) مطرح شد. تارتر از اصلي‌ترين ستاره شناسان SETI بود. اگر احيانا با سِتي آشنايي نداريد، بايد بگوييم كه در ناسا (NASA) يك بخش جاه طلبانه و مستقل وجود دارد كه به طور اختصاصي روي يافتن حيات فرازميني متمركز شده است. به اين بخش مستقل، به اختصار، SETI گفته مي‌شود. اما به هرحال ايده جيل تارتر در سال 2007، جدي گرفته نشد و هيچ سازمان فضايي‌اي در هيچ كجاي دنيا، پيشنهادات او را در برنامه هاي خودش لحاظ نكرد.

البته ناسا و ديگر سازمان هاي فضايي، يافتن نشانه هاي تكنولوژي فرازميني را به طور كامل كنار نگذاشته‌اند. به عنوان مثال و همانگونه كه احتمالا مي‌دانيد، همين حالا هم اين سازمان‌هاي فضايي در حال رصد امواج راديويي كيهان هستند. نكته جالب اين است كه همين حالا هم آن‌ها موفق به كشف يك سري امواج بسيار مرموز و ناشناخته موسوم به امواج راديويي FRB شده‌اند كه ما هم در گجت نيوز به طور كامل، هر خبري در اين رابطه منتشر شده را پوشش داده‌ايم.

اما طرفداران اين رويكرد تازه، معتقدند جست و جو به دنبال تكنولوژي فرازميني بسيار فراتر از صرفا رصد امواج راديويي است. آن‌ها معتقدند ناسا و ديگر سازمان هاي فضايي بايد با دقت، به بررسي اتمسفر سياره‌هاي مشابه زمين هم بپردازند. چرا كه مشاهده برخي ذرات و گازها در اتمسفر سيارات، ممكن است به معني وجود حيات پيشرفته در آن سيارات باشد. چرا كه اگر موجودات فرازميني واقعا وجود داشته باشند و البته درست مانند ما، تمدن هاي پيشرفته اي را نيز تشكيل داده باشند، مطمئنا درست مثل ما انسان‌ها، اتمسفر سياره خودشان را نيز با تغييراتي غيرمعمول مواجه كرده‌اند. به عنوان مثال اگر همين حالا سياره ما توسط يك تمدن فرازميني رصد شود، آن‌ها قادر به شناسايي حجمي غيرطبيعي از گازهاي گلخانه اي در اتمسفر سياره ما خواهند بود كه مي‌تواند به آن‌ها نشان دهد در سياره زمين، حيات پيشرفته و هوشمند وجود دارد.

!

يكي ديگر از نشانه هاي تكنولوژي فرازميني مي‌تواند، چشمك زدن بيش از اندازه يك ستاره باشد! احتمالا مي‌دانيد كه ذرات گرد و غبار در فضا و بسياري عوامل ديگر، باعث كم و زياد شدن دائمي نوري كه از ستاره‌ها به سمت ما تابيده مي‌شود، شده است. اما اگر ميزان كورسو زدن يك ستاره، يا به عبارتي همان چشمك زدنش، بيش از اندازه زياد باشد، درنتيجه به هيچ عنوان نمي‌توان به سادگي از كنار آن عبور كرد. اين موضوع انقدر جدي است كه جوزف لاتزيو (Joseph Lazio) كه يكي از ستاره شناسان ناسا به شمار مي‌رود، معتقد است اگر يك ستاره در فواصل زماني كمتر از يك ميليونيم ثانيه، چشمك بزند، آنگاه قطعا حيات فرازميني در اطراف آن ستاره وجود دارد! او همچنين ادامه مي‌دهد:

براي اينكه يك تمدن فرازميني بتواند باعث ايجاد چنين كم و زياد شدن‌هايي در نور دريافتي ما از ستاره‌ها شود، لازم نيست كه حتما تمدني فوق پيشرفته باشد. حتي اگر ميزان پيشرفته بودن آن تمدن فرازميني، از تمدن خود ما هم بسيار سطح پايين‌تر باشد، باز هم مي‌تواند باعث ايجاد چنين چشمك‌هايي از سمت ستاره منظومه خودش بشود. به عنوان مثال، خود ما در سياره زمين موفق به ساخت ليزر شده‌ايم و همين ليزرهاي ساده، مي‌توانند باعث چشمك زدن ستاره منظومه شمسي خودمان، يعني خورشيد، در فواصل زماني يك تريليونيم ثانيه شوند!

همچنين امواج راديويي‌اي كه در فركانس بخصوصي منتشر شوند هم مي‌توانند نشان دهنده تكنولوژي فرازميني و درنتيجه، حيات فرازميني باشند. در اين زمينه هم آقاي لاتزيو صحبت‌هاي جالبي مطرح مي‌كند:

يك رنج بسيار كوچك از فركانس هاي راديويي وجود دارد كه هيچ پديده طبيعي‌اي نمي‌تواند آن را ايجاد كند. اما موجودات پيشرفته، مانند انسان، نه تنها به راحتي مي‌توانند آن رنج را ايجاد كنند، بلكه اصلا براي ارتباطات خودشان، مجبور هم هستند امواج راديويي خود را در همان رنج فركانسي توليد كنند!

هنگامي كه يك سياره به دور ستاره خودش مي‌چرخد، باعث مي‌شود در بازه‌هاي زماني مشخصي، نوري كه از سطح آن ستاره به ما مي‌رسد كاهش پيدا كند. اگر در يك بازه زماني طولاني، ميزان نور دريافتي از آن ستاره بخصوص توسط انسان‌ها رصد شود، مي‌توان به يك داده آماري مناسب در رابطه با نور آن ستاره دست پيدا كرد. ما به اين داده آماري، به اصطلاح، منحني نوري (Light Curve) مي‌گوييم. اگر در يكي از سياره‌هايي كه درحال چرخش به دور اين ستاره هستند، تمدن فرازميني بوجود آمده باشد، آنگاه به سادگي مي‌توان از طريق همين منحني نوري، آن تمدن را كشف كرد. به عنوان مثال اگر اين تمدن فرازميني، سازه‌هايي عظيم ساخته باشد، باعث ايجاد بازتاب و رفتار غيرطبيعي نور مي‌شود.

اقدامات صورت گرفته براي رديابي اين آثار

خانم برديوگينا و تيم او، همين حالا هم موفق به رصد ميزان نور دريافتي از برخي ستاره‌ها شده‌اند و اتفاقا با استفاده از همين تكنولوژي، توانسته‌اند يك برداشت كلي از وضعيت جغرافيايي سياره‌هاي اطراف آن ستاره‌ها هم بدست بياورند. به عنوان مثال، آن‌ها مي‌دانند كه چه كوه‌هايي و با چه ارتفاع نسبي‌اي در اين سياره‌ها وجود دارند! اما خانم برديوگينا معتقد است نوري كه از طرف سازه‌هاي غيرطبيعي منعكس مي‌شود، رفتاري متفاوت‌تر نسبت به نور منعكس شده از پستي بلندي هاي طبيعي زمين دارد. او و اعضاي تيمش، اكنون به دنبال يافت الگوريتم‌هايي براي شناسايي سازه‌هاي غيرطبيعي هستند كه توسط هوش فرازميني ساخته شده‌اند.

اما علاوه‌بر اين تيم آلماني، در خود ناسا و در همان بخش SETI هم يك برنامه بلند مدت ترتيب داده شده كه قصد دارد هزاران ستاره‌اي را كه احتمال وجود حيات در سياره‌هاي اطراف آن‌ها مي‌رود، بررسي كند. در اين برنامه، قرار است علاوه‌بر بررسي رفتار نور ساطع شده از ستاره‌ها، فركانس سيگنال‌هاي راديويي آن‌ها هم با دقت رصد شود!

بجز اين دو برنامه كه هم‌اكنون درحال عملي شدن هستند، برنامه‌هاي جذاب ديگري هم وجود دارد كه هنوز انجام گرفتنشان به طور قطعي، تاييد نشده است. يكي از اين برنامه‌ها كه احتمالا جذاب‌ترين آن‌ها هم هست، ساخت يك تلسكوپ فضايي و فوق پيشرفته بنام لووُير (LUVOIR) است. اين تلسكوپ، در صورت ساخته شدن، قصد بررسي بسيار دقيق امواج ماورا بنفش تابيده شده از سمت اجرام آسماني را دارد! لووُير قرار است با استفاده از عدسي بزرگ 8 تا 16متري خودش، ميزان گازهاي موجود در اتمسفر سيارات را اندازه گيري كند. اما به گفته تيم طراح اين ايده، تلسكوپ طراحي شده توسط آن‌ها، مي‌تواند حتي نور شهرهاي فرازميني را نيز رصد كند!

آقاي توماس بيتي (Thomas Beatty) كه مغز متفكر پشت اين تلسكوپ است، تلسكوپ طراحي شده توسط تيمش را اينگونه معرفي مي‌كند:

تلسكوپ لووُير مي‌تواند با دقتي فوق‌العاده بالا، سطح اكسيژن موجود در سطح سيارات را اندازه بگيرد. علاوه‌بر اين، اين تلسكوپ مي‌تواند هرگونه آلودگي‌هاي نوري كه در اين سيارات ممكن است وجود داشته باشد را نيز رصد كند. هرچند رصد اين آلودگي‌هاي نوري، به مراتب سخت‌تر از ثبت ميزان اكسيژن موجود در اين سيارات است.

جالب است بدانيد كه همين حالا هم تلسكوپ‌هايي توسط سازمان هاي فضايي ساخته شده كه دقيقا همين كار تلسكوپ پيشنهاد شده توسط آقاي بيتي را انجام مي‌دهند. اما اين تلسكوپ‌ها، تلسكوپ هاي فضايي نيستند و داخل خود سياره زمين قرار گرفته‌اند. به گفته آقاي بيتي، اتمسفر موجود در سطح كره زمين، دقت ديد اين تلسكوپ ها را بسيار پايين آورده است. او معتقد است تلسكوپ‌هاي كنوني تنها در صورتي مي‌توانند آلودگي هاي نوري، مانند نورهاي مصنوعي ساخته شده توسط تمدن هاي فرازميني را بررسي كنند كه تعداد شهرهاي موجود در اين تمدن‌هاي فرازميني، چيزي حدود 10 تا 20برابر بيشتر از تعداد شهرهاي زمين باشد!

نكته جالب توجه اين است كه ستاره شناسان طرفدار بررسي آثار تكنولوژي فرازميني معتقدند ساخت تجهيزات مورد نياز براي انجام اينكار، به هيچ عنوان قرار نيست هزينه‌هاي زيادي براي سازمان هاي فضايي به همراه داشته باشد. قطعا مي‌دانيد كه سازمان هاي فضايي، همين حالا هم درحال بررسي آثار بيولوژيكي موجود در سطح اجرام آسماني هستند. به همين علت، بسياري از طرفداران اين رويكرد جديد، معتقدند تنها كافي است سازمان هاي فضايي، بهينه‌سازي‌هاي اندك و كم‌هزينه‌اي روي تجهيزات كنوني خودشان انجام دهند تا آن‌ها علاوه‌بر ثبت آثار بيولوژيكي، قادر به ثبت امضاي بيولوژيكي هم باشند.

ضمن اينكه برخي از طرفداران اين رويكرد هم معتقدند ممكن است تجهيزاتي كنوني سازمان هاي فضايي، تا همين حالا هم نشانه‌هايي از تكنولوژي فرازميني كشف كرده باشند و تنها كسي نبوده كه اين داده‌ها را با ذهنيت يافتن امضاي تكنولوژيكي بررسي كند!

مخالفان بررسي امضاي تكنولوژيكي

اما درست مانند هر رويكرد و راهكار تازه‌اي كه در دنياي علم معرفي مي‌شود، رويكردي كه در اين مقاله به آن پرداختيم هم مخالفان خاص خودش را دارد. البته گفته‌هاي اين مخالفان هم به نظر كاملا منطقي مي‌رسد. يكي از اصلي‌ترين ايراداتي كه آن‌ها از اين رويكرد جديد مي‌گيرند، اين است كه حتي اگر موجودات فرازميني وجود داشته باشند، باز هم اين احتمال كاملا وجود دارد كه از نظر تكنولوژيكي، هيچ پيشرفتي نكرده نباشند. درواقع در سياره خود ما هم اگر انسان‌ها وجود نداشتند، علي رقم اينكه حيات در سياره ما وجود دارد، اما هيچ امضاي تكنولوژيكي‌اي در كره زمين يافت نمي‌شد. اين درحالي است كه حتي در صورت عدم وجود انسان‌ها، باز هم مي‌شد آثار بيولوژيكي را در سياره ما رويت كرد.

در همين راستا، آقاي گوستاوو كروز (Gustavo Cruz) كه داراي مدرك پست دكترا (مدركي كه پس از مدرك دكترا مي‌توان آن را دريافت كرد!) در زمينه ستاره شناسي است و از محققان ناسا هم به شمار مي‌رود، معتقد است امضاي تكنولوژيكي انقدر نامحسوس است كه حتي اگر يك سياره، درست مانند سياره ما و همراه با تمام موجودات زنده‌اي كه در كره زمين وجود دارند، در جايي ديگر از كيهان بود، باز هم ما در كره زمين نمي‌توانستيم امضاي تكنولوژيكي اين سياره را مشاهده كنيم. او مي‌گويد براي اينكه امضاي تكنولوژيكي يك تمدن فرازميني قابل بررسي باشد، آن تمدن بايد به مراتب پيشرفته‌تر از ما انسان‌ها باشد و سرتاسر سياره خودش را مملو از شهرهاي پيشرفته كرده باشد.

مشكل ديگري كه در رابطه با اين رويكرد وجود دارد، اين است كه ما فرض را بر اين گذاشتيم كه تمدن هاي فرازميني هم درست مانند ما انسان‌ها فكر مي‌كنند و به دنبال تكنولوژي هستند. از آن مهم‌تر آنكه ما فكر مي‌كنيم تكنولوژي آن‌ها، درست مانند تكنولوژي ما در كره زمين است. اما حتي اگر واقعا هم موجودات فرازميني، بسيار شبيه ما موجودات زميني باشند، باز هم يك ايراد ديگر مي‌توان به اين رويكرد گرفت و آن هم اين است كه خود مقوله تكنولوژي، دائما درحال تغيير است.

درنتيجه ممكن است ما اكنون به دنبال امضاهاي تكنولوژيكي‌اي بگرديم كه سال‌ها پيش در آن سياره وجود داشته و اكنون جاي خود را به تكنولوژي‌هاي جديدتري داده يا اينكه اصلا هنوز به وجود نيامده و سال‌ها بعد بوجود خواهد آمد! به عنوان مثال، شايد موجودات فرازميني انقدر پيشرفت كرده‌اند كه ديگر از امواج راديويي استفاده نمي‌كنند و مثلا فيبر نوري را در تمامي ارتباطاتشان جايگزين كرده‌اند! درنتيجه و به گفته يكي از محققان ناسا، بنام اندرو مَتيودا (Andrew Mattioda)، بررسي امضاي تكنولوژيكي تمدن هاي فرازميني، مانند تلاش براي نشانه‌گيري يك هدف متحرك است!

اما نظر شما در اين رابطه چيست؟ آيا بررسي نشانه هاي تكنولوژي فرازميني فكر خوبي است يا اينكه بهتر است بشر تمام تمركز خودش را روي همان نشانه هاي بيولوژيكي كه اكنون هم در حال بررسي آن‌ها است، بگذارد؟

منبع: gadgetnews